HAYAT KURTARAN TEKNİKLER
Otomobil kullanırken meydana gelebilecek ciddi olaylara karsı uyulması gereken basit teknikler hayat kurtarıyor. Otomobil kullanmanın inceliklerini anlatan uzmanlar, yüksek hızla seyreden araçlarda ön camın kırılması, lastigin patlaması ve araçta yangın çıkması gibi ciddi tehlike yaratan durumlarda sürücünün sogukkanlı davranmasını öneriyor.
Cam kırılması
Uzmanlar, özellikle süratli hareket eden araçlarda ön camın kırılması halinde, sürücülerin nasıl hareket etmesi gerektigiyle ilgili olarak sunları öneriyor: "Aynalardan yararlanarak aracınızı yolun sag tarafına park edin. Flasörleri açın ve dikkatlice dısarı çıkın. Aracın cama yakın olan kalorifer ve havalandırma deliklerine gazete kagıdı veya bez parçası koyarak, cam parçacıklarının bu kısımlara düsmelerini önleyin. Sonra krikonun arka kısmı ile camı içeriden dısarı dogru kırın. Cam lastigini dikkatlice çıkarıp temizledikten sonra, yeniden kullanılabilecegi için bagaja koyun. Gazete kagıdına birikmis cam parçalarını bir naylon torba içine koyun ve en yakın çöp bidonuna atın. Öylece en yakın cam tamircisine kadar gidin."
Lastik patladıgında
Patlayan, arka lastiklerden biriyse, arabanın arkasının saga veya sola dogru kaymaya baslayacagını belirten uzmanlar, ön lastiklerden biri patlamıssa, mümkün oldugu kadar fren yapmamaya çalısılması gerektigini bildiriyor. Ön lastiklerden biri patladıgı zaman, aracın, lastigin patladıgı yöne dogru kuvvetlice çekildigini vurgulayan uzmanlar, bu durumda direksiyonla, aracın düz bir dogrultuda tutulmaya çalısılması ve yavas frenleme ile durmasının saglanması gerektigini kaydediyor. Uzmanlar ayrıca, tasmıs dereler, nehirler veya büyük su birikintilerinin içinden geçerken, aracın hızının kesilmesi gerektigini hatırlatıyor. Mütevazı bir aile otomobilinin, 25-30 santimlik su birikintisinden geçebilecek yetenekte oldugunu söyleyen uzmanlar, bu noktanın üstüne su geldigi takdirde, su damlacıklarını kuvvetli bir sprey gibi motorun üstüne püskürdügünü, bu su bombardımanının da, bujilerin ve distribütörün ıslanmasına sebep olarak aracın stop etmesine yol açtıgını belirtiyor.
Araçlarda yangın
Araçlardaki yangının önüne geçilmezse, büyük bir facianın meydana gelebilecegi uyarısında bulunan uzmanlar, buharlasmıs benzinin tutusarak deponun alev almasına sebep oldugunu bildiriyor. Bir süre sonra da aracın infilak edebilecegini kaydeden uzmanlar, "Araçta duman tespit edildigi an araç durdurulmalı. Sonra anahtar üzerinde kontak kapatılmalı. Direksiyonun kilitlenmemesine dikkat edilmeli. Aksi halde, gerektigi takdirde aracın itilmesi mümkün olmaz. Bütün yolcular dikkatlice dısarı alınmalı. Motor kaputu kısmi olarak açılmalı. Böylece alevlerin büyümesi önlenmis olur. 5mkan varsa akü kutup bası sökülmeli. Yangın söndürücü varsa kullanılmalı, yoksa, battaniye veya oto kılıfından yararlanılmalı. Bu örtüler, alevlerin oksijen alıp büyümesini önleyecektir" tavsiyesinde bulunuyor.
Kayma esnasında
Uzmanlar, aracıyla yokus çıkarken geriye dogru kaymaya baslayan sürücülere de su önerilerde bulunuyor:
"Ayagınızı yavas yavas gaz pedalından çekin ve zemine tutunma saglanınca yavas yavas tekrar basın. Kayarken savrulmayı engellemek için direksiyonunuzu kayma yönüne dogru çevirin, kesinlikle tekerleklerin kızaklamasına sebep olacak sekilde frene basmayın. Unutmayın, dönmeyen ön tekerleklere yön verilemez. Eger kızakladıysanız, hemen fren basıncını azaltın ve tekerleklerin dönmesini saglayın ama, sakın ayagınızı frenden tam olarak çekmeyin (ABS varsa sonuna kadar basmak gereklidir). Gaza gereginden fazla basmıssanız ayagınızı gazdan çekin, frene çok bastıysanız frendeki basıncı azaltın, direksiyonu sert sekilde çevirmisseniz direksiyonu yumusatın, ayagınızı debriyajdan sert çekmisseniz tekrar debriyaja basın."
Trafikte hayatta kalmak için
* Otonuzu kullanırken yaptıgınız is, hayatınızın en önemli isidir.
* Otonuzun mekanik viteslerini kullanmadan önce beyninizi vitese takın.
* Bir probleme girmemek, problemi çözmeye çalısmaktan çok daha kolaydır.
* Trafik canavarlarla dolu bir arena degil, yasamın büyük bir bölümünün zorunlu olarak geçirildigi çok riskli bir ortaklıktır. Trafigi paylasan ortakların risklerini, ülke gerçeklerini en iyi degerlendiren sürücünün yasam sansı çok daha yüksektir.
* Bir otoda sürücüden sonra en önemli faktör lastiklerdir. Lastikler yol ile olan yasam bagınızdır. En güçlü motor ve en iyi fren sistemi ile donatılmıs yüksek teknoloji ürünü bir otoda bile ancak iyi lastikler ile güvenli sürüs yapılabilir. Orta büyüklükte bir otonun bir lastiginin yere bastıgı alan, bir avuç içi büyüklügündedir.
* Lastiklerle ilgili yapılan yanlıslar yasamlarla ödenir. Yere saglam ve dogru basın. Otolar lastiklerin üzerinde degil, lastigin içindeki havanın üzerinde gider. 5nik lastik, ayaga bol gelen ayakkabıya benzer, degil kosmak yürümek bile olanaksızdır. Sıcak havada, yagmurda ve karda lastik havaları indirilmez. Karlı yol yüzeylerinde genis lastik degil, dar lastik daha iyi tutunma saglar.
* Görün ve görülün. Camlar, aynalar ve ısık donanımını temiz tutun. Kısa farlarınızı gündüzleri de yakın. Unutmayın en ölümcül kazalar gündüzleri günesli günlerde ve düz yol kesimlerinde olusur.
* Trafik 360 derecedir. Her görmediginiz santimetre karenin arkasında bir tehlike gizlenir. Onun için aynalarınızı her 10 saniyede bir kontrol edin. Serit degistirirken basınızı sag veya sol arkaya çevirip ölü noktayı kontrol edin.
* Direksiyon tek elle kullanılmaz.Tek elle ayakkabınızın bagcıgını baglayamayacagınız gibi. Direksiyonu her zaman iki elle ve 09:15 pozisyonunda tutun.
* Yalnızca etkin fren hayat kurtarır. En iyi fren dönerek yavaslayan tekerleklerle yapılır. Dönmeyen, kızaklayan ön tekerleklere yön verilemez, dönen ön tekerleklere yön verilir.
* Emniyet kemerini her zaman, her yerde ve tüm yolcularınıza taktırın.
* Sarı ısıkta hareket etmeyin, kırmızı ısıkta geçen kamyon ilk olarak size çarpar.
* Hosgörü ve akılcılıgı siz baslatın. Her isteyene yol verin. Birisine yol vermek en çok 5 saniyenizi alır. Bir günde 50 kez yol verseniz 250 saniye eder. Bu da 5 dakikanın altında bir zamandır. Hem trafige saygı ve hosgörü katmıs, hem de sinirlenmeden, gülümseyerek araç kullanmıs olursunuz.
* Dogru bilgi, tehlikeleri tanımak ve motorlu tasıtı daha iyi kullanmayı ögrenerek, beceriyi sagduyu ve saygı ile uygulamak, sürücülerin trafikteki tek yasam sansıdır.
Yanlış bilinenlerin doğruları
- Usta sürücü, düstügü problemden kazasız sıyrılmayı bilir!
Yanlıs! Çünkü usta sürücü probleme girmeyen sürücüdür. Karsısına çıkabilecek her türlü tehlikeyi önceden görebilir, ona göre tedbirini önceden alır. Problemlerle ugrasmaz.
- Otobanda tamam ama, sehir içinde emniyet kemeri takılmayabilir!
Yanlıs! Emniyet kemeri hayat kurtaran en önemli güvenlik gerecidir. 50 km/s hızda meydana gelen bir çarpısmada otonun içindekiler emniyet kemeri takmadıkları takdirde, 4 katlı bir binadan asagı düsmeyle esit sok yasar.
- Arkada oturanlar için emniyet kemeri takmak gereksizdir!
Yanlıs! Motorlu araçlar bir yere çarptıgında hemen durur, ancak içindeki yolcular aynı hızla bir yere çarpana kadar ilerlemeye devam eder. Arkada oturanların da yasam haklarını kullanmaları ve emniyet kemerlerini takmaları gerekir. Her ne kadar henüz kanunen zorunlu olmasa da, yolcuların güvenligi için gelistirilmis olan arka emniyet kemerleri de hayat kurtarır. Kazalarda en çok zararı emniyet kemeri baglı olmayan yolcular görmektedir.
- Lastik havalarını düsük tutarsak, hem daha iyi tutunur, hem de daha konforlu olur!
Yanlıs! Lastik havalarının, aracın fabrika degerinin altında olmaması gerekir. Hatta yüke ve yolcu sayısına göre artırılmalıdır. Çünkü hava basıncı düsük lastigin tabanı yere yayılarak daha iyi tutunma saglamaz. Aksine tabanın ortası yukarı kalkar ve yol ile teması kesilir. Havası düsük lastiklerin yalnız omuz kısımları yere basar. Lastik hava basıncı düsükken; kayma hareketleri çok daha düsük hızlarda baslar, fren mesafesi uzar, direksiyon hareketlerine daha geç cevap alınır. Belki daha konforlu sürüs yaparsınız ama, konforlu sekilde yoldan çıkabilir, konforlu sekilde çarpabilirsiniz!
- Sıcak havada, lastigin ısınmasını dengelemek için lastik havaları indirilir!
Yanlıs! Lastigin ısınmasının en büyük nedeni havanın sıcak olması degil, lastik hava basıncının düsük olması nedeniyle lastik yanaklarının daha fazla esnemesidir.
- Yagmurda inik lastik daha az kayar!
Yanlıs! Hava basıncı düsük lastikte su bosaltma kanalları kapandıgı için yagmur suyunu çok daha az bosaltır. Hatta bosaltamaz ve su üzerine çıkma ve su yastıgı üzerinde kayma (aquaplanning) çok daha düsük hızlarda baslar.
- Direksiyon saate göre 10'u çeyrek geçe tutulur!
Yanlıs! Direksiyon saate göre 9'u çeyrek geçe (9.15) tutulur. Bu pozisyon, acil bir durumda her iki yöne esit miktarda direksiyonu çevirebileceginiz tek pozisyondur.
- Ani frenlerde önce frene basıp, durmaya yakın debriyaja basarsak, motor kompresyonundan faydalanıp daha kısa mesafede dururuz!
Yanlıs! En etkin yavaslama frenle debriyaja aynı anda basılarak yapılır. Böylece fren sırasında motor devre dısı bırakılarak, motorun aracı ileri götürme kuvveti yok edilir.
- ABS (Antiblokaj Fren Sistemi) mekanik frene göre çok daha kısa mesafede durdurur!
Yanlıs! ABS fren sistemi olan bir araç tekerleklerin kızaklamasını önler ve fren sırasında manevra yapılabilmesini saglar. Ancak, daha kısa mesafede durdurmaz, daha güvenli sekilde fren yapılmasını saglar.
- Mekanik freni olan bir otomobilde fren pedalını pompalayarak daha kısa mesafede durulabilir!
Yanlıs! Pompalamak için ayak fren pedalı üzerinden her çekildiginde, aracın ileri hareketi devam eder ve durma mesafesi uzar. Dogrusu; panik frende fren pedalı üzerindeki basıncı azaltarak lastigin dönmesini saglamaktır. Ancak ayak fren pedalından kaldırılmamalı ve fren yapmaya devam edilmelidir.
- Dörtlü ikaz (flasör) tünele girince yakılır!
Yanlıs! Dörtlü ikaz sadece trafige tehlike yarattıgınız durumlarda yakılır. Yani olası bir kaza veya arıza halinde. Tünelde kısa farların açık olması yeterlidir.
- Gündüz kısa farları yakmak trafiktekilerin gözünü alır!
Yanlıs! Gündüz kısa far yakmak, daha erken farkedilmenizi ve size tehlike yaratacak olan kisilere kendinizi daha erken göstermenizi saglar. Gece yakılan kısa farlar gözümüzü daha çok alır. Sadece kapalı ve yagıslı havalarda degil, günesli havalarda ve hızlı yol kesimlerinde de kısa farların açılması kendi sürüs güvenliginiz için önemlidir.
- Çocukları uyarmak için korna çalınır!
Yanlıs! Çocukları uyarmak için korna çalınmaz! Korna onların panige kapılıp beklenmedik bir reaksiyon vermelerine yol açar. En iyisi iyice yavaslamak ve gerekirse durmaktır.
- Yogun siste en iyi gitme yöntemi dörtlü ikazları yakmaktır!
Yanlıs! Yogun siste en iyi gitme yöntemi hiç gitmemektir. Çünkü siste daha iyi gören sürücü yoktur, daha çok risk alan sürücü vardır. Görüs mesafesi yeterliyse siste sarı camlı gözlükler kullanmak, sis lambalarını ve kısa farları yakmak, silecekleri çalıstırmak, yerin kayganlastıgını dikkate almak, takip mesafesini artırmak ve sollama yapmamak daha güvenli yol almanıza yardımcı olur.
Unutmayın!
Hayatınız boyunca ölümlü bir trafik kazası geçirme olasılıgınız % 33' tür. Rus ruletinde bile bu oran %17'dir. Lütfen, trafikte araç kullanmanın bir yasam isi oldugunu hiçbir zaman aklınızdan çıkarmayın.
Güvenli Sürüs ipuçları
Kullandıgınız aracın tipi ne olursa olsun, dogabilecek tehlike ve zararlardan uzak kalmak istiyoranız asagıda sıralanan temel güvenlik stratejilerini dikkate almalısınız.
* 5nis sırasında dikkat! Özellikle tasıtın sol tarafındaki kapılar, olmak üzere tasıtın kapıları yoldan baksa tasıt, bisikletli veya yaya gelmediginden emin olunmadan açılmamalıdır.
* Pür dikkat! Araç kullanırken sürekli dikkatli olun ve genellikle sag tarafa dikilmis olan trafik isaretlerini asla gözden kaçırmayın! Ters yöndeki isaretleri arka tarafından yorumlamaya çalısmayın. Sürüs halinde iken araçtakilerle konusmak durumunda oldugunuzda, gözünüzü yoldan ayırmayın. Kazaların çok görüldügü bilinen yol ve kavsaklarda daha da dikkatli olun. Bu durumda alkolle ilgili yasak ve sınırlamaları tartısmak yararsızdır. Almanya'da alkol sınırı % 0.05'e indirilmistir.
* Akısa uyun. Kosullar elverdigince trafik akısına uyun. Asırı hız farklılıkları tehlikeli olabilir.
* Hız limtlerine uyun. Kazaların çogunun nedeni asırı hız ve dikkatsizce yapılan hareketlerdir. Trafik isaret levhalarındaki hız sınırlarının, müsaade edilen maksimum hızlar oldugu ve ancak trafik, hava ve yol kosulları uygunsa uygulanabilecegi unutulmamalıdır. Yol bos ve polis kontrolü yoksa bile hız sınırlarını asmamaya özen gösterin. Seyahat ettiginiz yolların hız limitlerini samimi olarak bilin. Bunlar; sehir içi, sehir dısı ve otoyol hız limitleri olmak üzere, sadece üç tanedir. Aksi bir isaret bulunmadıkça bunlar geçerlidir.
* 6. vitesi kullanmayın. Yokusları çıkabileceginizi tahmin ettiginiz vitesle inin. Yokus asagı inislerde asla vitesi bosa almayın ve hızınızı artırmamaya özen gösterin. Aksi halde sürüs kontrolünü kaybedebilirsiniz.
* Çok yaklasmayın. Sehirlerarası yollarda baska araçlara çok yaklasmazsanız, onların yapacagı kazalara karısmamıs olursunuz.
* Trafigi izleyin. Yolun ilerisine bakarak, herhangi bir probleme yaklasmadan önce onu anlayın. Aynalarınıza da sık sık göz atın.
* Geçebilecek misiniz? Geçmek istediginiz aracın hızından yeterince yüksek hızda iseniz geçis yapabilirsiniz.
* Daha sonrasını düsünün. Muhtemel acil trafik durumlarını sürekli olarak düsünerek, kurtulma planları yapın.
* Sol seritkolik olmayın. Sol serit, hızlı sürüs seridi degil geçis serididir. Geçisler dısında sol seridi bosaltın. Hız yapanları yavaslatmaya da çalısmayın. Bırakın polisligi polisler yapsın.
* Far yakın. Gece sürüsleri dısında, sehirlerarası yollarda, yagmurlu ve sisli havalarda gündüzleri de farlarınızı açık tutun. Bu daha iyi görülmenizi saglayarak karsıdaki sürücülerin daha dikkatli olmalarını saglayacaktır. Gece sürüslerinde farlarınızın karsıdan gelen tasıtın sürücüsünün gözünü almaması için, geçis süresince kısa far durumuna getirmeyi de unutmayın.
* Sinyal verin. Serit degisimleri ve dönüsleriniz öncesinde sinyal vererek diger sürücülere niyetinizi bildirin.
* Sola dönmek için bekleyin. Trafikte durup sola dönmek için beklerken, yol serbest hale gelinceye kadar tekerleklerinizi ileriye dogru düz tutun. Eger tekerleklerinizi sola dogru kırarak beklerseniz, birisi size arkadan çarptıgında sizi karsıdan gelen trafigin önüne iter. Ayrıca, ilerinizde bir engel gördügünüzde, hemen diger seride geçmeden önce o seritteki trafigi kontrol edin ve onlara yol verin.
* Saga dönüs Kırmızı ısıkta saga dönüs yapılamaz. Sadece bazı kavsaklarda, dönüs için ayrı bir ısık bulunuyor ve yesil yanıyorsa veya özel olarak dönüs yapılabilecegi belirtilmisse, diger yoldaki trafige dikkat edilerek dönüs yapılabilir.
* Dogru zamanda fren yapın. Dönüslere gelmeden önce uygun hıza yavaslayın. Dönüsün ortasında yapacagınız sert fren aracınızın dengesini bozar.
* ABS'yi deneyin. Aracınız kilitlenmeyi önleyici fren sistemiyle donatılmıssa, ilk kez karsılastıgınızda pedal titresim ve gürültüleri sizi sasırtabilir. Bu nedenle, ABS'nin nasıl hissedildigini anlamak üzere, acil bir durumu beklemeden, yagmurlu bir günde kumlu, kaygan bir yol veya bos bir park alanı bularak, ABS'yi uyarmak üzere sert bir fren yapın.
* Araç kullanırken telefonu kullanmayın. Arastırmalara göre, araç kullanılırken yapılan telefon konusmaları kaza riskini dört kat kadar artırmaktadır. Risk, "hands-off" veya kulaklıklı telefon kullanımında da aynıdır.
* Gece görüsünüzü koruyun. Yaklasan farlara fazla bakmayın. Körlestiriyorsa, bakısınızı yolun sag kenarına yogunlastırın.
* Uykunuzu alın. Uykulu iken araç kullanmayın. Gözleriniz bir noktada sabit kalıyorsa bu tehlike isaretidir. Buldugunuz en yakın güvenli yerde saga çekerek birkaç dakikalık bir sekerleme yapın.
* Güvenceye alın. Kısa süreli de olsa, aracınızı terk ederken güvenceye alın. Yani, düsük vitese takarak el frenini çekin, camları kapatarak kapıları kilitleyin. Eger arabada sizden baska kimse yoksa, kredi kartıyla ödeme yapmaya giderken bile kapıları kilitleyin.
iyi seyirler…
